1. Đối tượng tham gia BHXH

          1.1. Mở rộng đối tượng thuộc diện tham gia BHXh bắt buộc: Luật BHXH 2014 sẽ bao phủ gần như toàn bộ người lao động (NLĐ) có quan hệ lao động bằng cách quy định thêm ba nhóm đối tượng như sau:

          - NLĐ làm việc theo hợp đồng lao động thời hạn từ đủ 01 tháng đến dưới 03 tháng, áp dụng từ ngày 01/01/2018.

          - NLĐ là công dân nước ngoài vào làm việc tại Việt Nam có giấy phép lao động hoặc chứng chỉ hành nghề hoặc giấy phép hành nghề do cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam cấp, áp dụng từ ngày 01/01/2018.

          - Người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, phường, thị trấn.

          1.2. Quy định người tham gia BHXH tự nguyện là công dân Việt Nam đủ 15 tuổi trở lên không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc.

          2. Các chế độ BHXH

          Luật BHXH 2014 bổ sung thêm hình thức tham gia và nội dung các chế độ:

          2.1. Bảo hiểm hưu trí bổ sung: Là chính sách BHXH mang tính chất tự nguyện nhằm mục tiêu bổ sung cho chế độ hưu trí trong BHXH bắt buộc. Quỹ được tạo lập từ sự đóng góp của NLĐ và người sử dụng lao động (SDLĐ) dưới hình thức tài khoản tiết kiệm cá nhân, được bảo toàn và tích lũy thông qua hoạt động đầu tư theo quy định của pháp luật.

          2.2. Chế độ ốm đau

          - Sửa đổi quy định mức hưởng trợ cấp ốm đau một ngày được tính bằng mức trợ cấp ốm đau theo tháng chia cho 24 ngày.

          - Bổ sung người tham gia được hưởng chế độ khi bị tai nạn không liên quan tới người lao động, ngoại trừ trường hợp ốm đau do sử dụng tiền chất ma túy.

          - Đối với bệnh dài ngày: Bổ sung, sửa đổi quy định nếu hết thời gian hưởng tối đa 180 ngày trong một năm mà vẫn tiếp tục điều trị thì được hưởng tiếp chế độ ốm đau với mức thấp hơn nhưng thời gian hưởng tối đa bằng thời gian đóng BHXH.

          - Bổ sung quy định cụ thể về thời gian hưởng chế độ khi con ốm trong một năm cho mỗi con 20 ngày làm việc nếu con dưới 03 tuổi, tối đa 15 ngày làm việc nếu con từ đủ 03 tuổi đến dưới 07 tuổi.

          - Sửa đổi quy định cho phép cả cha và mẹ có thể lựa chọn nghỉ chăm sóc con ốm đau cùng một thời điểm nếu cùng tham gia BHXH.

          - Sửa đổi quy định mức hưởng dưỡng sức phục hồi sức khỏe sau khi ốm đau một ngày bằng 30% mức lương cơ sở. Thời gian nghỉ dưỡng sức phục hồi sức khỏe bao gồm cả ngày nghỉ lễ, nghỉ Tết, ngày nghỉ hàng tuần.

          2.3. Chế độ thai sản

          - Bổ sung quy định điều kiện hưởng đối với lao động nữ khi mang thai phải nghỉ dưỡng theo thai chỉ định của cơ sở khám, chữa bệnh có thẩm quyền đã đóng BHXH từ đủ 12 tháng trở lên thì cần đóng BHXH từ đủ 03 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con.

          - Bổ sung quy định về chế đọ thai sản đối với lao động nữ mang thai hộ và người mẹ nhờ mang thai hộ.

          - Thay đổi cách tính trợ cấp thai sản theo ngày đối với những trường hợp thời gian nghỉ tính theo ngày như khám thai, sảy thai, nạo thai, đặt vòng, triệt sản: sửa đổi quy định mức hưởng trợ cấp một ngày bằng mức trợ cấp một tháng chia cho 24 ngày.

          - Thay đổi mức hưởng dưỡng sức và phục hồi sức khỏe sau thời gian nghỉ thai: một ngày bằng 30% mức lương cơ sở. Thời gian nghỉ dưỡng sức và phục hồi sức khỏe bao gồm cả ngày nghỉ lễ, Tết, ngày nghỉ hàng tuần.

          - Bổ sung trường hợp chỉ có cha tham gia BHXH, khi mẹ sinh con thì cha được trợ cấp một lần bằng 02 lần mức lương cơ sở tại tháng sinh con cho mỗi con.

          - Bổ sung quy định đối với lao động nam đang đóng BHXH khi vợ sinh con được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản. Cụ thể: được nghỉ 05 ngày làm việc đối với trường hợp sinh thường và 07 ngày làm việc đối với trường hợp sinh con phải phẫu thuật, đẻ dưới 32 tuần tuổi; 10 ngày làm việc nếu sinh đôi và thêm 03 ngày là, việc /01 con nếu sinh 3 trở lên; 14 ngày làm việc nếu sinh đôi trở lên mà phải phẫu thuật.

          - Quy định đối với lao động nữ khi sinh con được nghỉ việc hưởng chế độ trước và sau khi sinh là 06 tháng, sinh đôi trở lên thì cứ mỗi con từ con thứ hai trở đi được nghỉ thêm 01 tháng.

          2.4. Chế độ hưu trí

          - Mở rộng điều kiện hưởng lương hưu đối với lao động nữ hoạt động chuyên trách hoặc không chuyên trách ở cấp xã (đủ 15 năm tham gia BHXH, đủ 55 tuổi).

          - Tăng dần tuổi hưởng lương hưu đối với người bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên (mỗi năm tăng 01 tuổi từ 51 tuổi đối với nam và 46 tuổi đối vơi nữ vào năm 2016 đến 55 tuổi đối với nam và 50 tuổi đối với nữ vào năm 2020).

          - Bổ sung đối tượng quy định nghỉ hưu ở độ tuổi thấp trong trường hợp NLĐ khai thác than trong hầm lò và NLĐ bị nhiễm HIV do rủi ro nghề nghiệp.

          - Sửa đổi cách tính tỷ lệ lương hưu hằng tháng: từ 01/01/2018, số năm đóng BHXh để được hưởng tỷ lệ tối thiểu 45% là 15 năm đối với nữ và tăng dần đối với nam (16 năm vào năm 2018 lên 20 năm vào năm 2022), sau đó thêm 2% cho mỗi năm đóng BHXH. Mức tối đa là 75%. Tăng tỷ lệ giảm trừ do nghỉ hưu trước tuổi từ 1% lên 2% cho mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi.

          - Bổ sung quyền của NLĐ: Được nhận lương hưu, trợ cấp BHXH theo các phương thức chi trả trực tiếp tại cơ quan BHXH, qua tổ chức dịch vụ, qua tài khoản tiền gửi hoặc qua người SDLĐ. Được người SDLĐ định kỳ cung cấp thông tin về việc đóng BHXH, hàng năm được cơ quan BHXH xác nhận thời gian đóng BHXH. NLĐ trong thời gian đang đóng BHXH được quản lý sổ BHXH của mình.

          - Bổ sung quy định cụ thể về thời điểm hưởng lương hưu đối với từng đối tượng.

          - Bổ sung quy định giải quyết BHXH một lần đối với người mắc bệnh hiểm nghèo. Tăng mức trợ cấp BHXH một lần từ 1,5 tháng lên 02 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH mỗi năm đóng BHXH từ năm 2014 trở đi.

          - Sửa đổi quy định về điều chỉnh tiền lương đã đóng BHXH.

          - Sửa đổi, bổ sung quy định về tạm dừng, hưởng tiếp lương hưu, trợ cấp BHXH.

          - Bổ sung quy định giải quyết trợ cấp một lần đối với người đang hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH hàng tháng ra nước ngoài định cư.

          2.5. Chế độ tử tuất

          Thân nhân được lựa chọn hưởng trợ cấp tuất hằng tháng hoặc một lần, trừ trường hợp con dưới 06 tuổi, con hoặc vợ hoặc chồng bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên.

          3. Quỹ BHXH

          3.1. Phân chia quỹ BHXH thành 03 quỹ thành phần: Quỹ ốm đau và Quỹ Thai sản, Quỹ Tai nạn lao động – Bệnh nghề nghiệp (TNLĐ-BNN), Quỹ Hưu trí và Tử tuất.

          3.2. Quy định cụ thể, chặt chẽ cơ cấu tiền lương làm căn cứ đóng BHXH:

          Đối với người đóng BHXH theo chế độ tiền lương do người SDLĐ quyết định thì tiền lương đóng BHXH sẽ bao gồm tiền lương và phụ cấp lương. Từ 01/01/2018, tiền lương đóng BHXH sẽ bao gồm tiền lương, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác.

          3.2. Bổ sung nội dung sử dụng của quỹ

          - Trả phí khám giám định mức suy giảm khả năng lao động đối với trường hợp không do người SDLĐ giới thiệu đi giám định mức suy giảm khả năng lao động mà kết quả giám định đủ điều kiện hưởng chế độ BHXH.

          - Đóng BHYT cho người đang hưởng lương hưu, nghỉ việc hưởng trợ cấp TNLĐ-BNN hằng tháng, nghỉ việc hưởng trợ cấp thai sản khi sinh con hoặc nhận con nuôi, hoặc NLĐ bị mắc bệnh chữa trị dài ngày nghỉ việc hưởng trợ cấp ốm đau.

3.3. Bổ sung phương thức đóng BHXH tự nguyện

          Đóng một lần cho nhiều năm về sau với mức thấp hơn mức đóng hằng tháng hoặc một lần cho những năm còn thiếu với mức cao hơn mức đóng hằng tháng; và có thể đóng bù cho thời gian được tạm dừng đóng vào Quỹ Hưu trí và Tử tuất.

          4. Tổ chức thực hiện BHXH

          4.1. Tăng cường trách nhiệm của các cá nhân, tổ chức tham gia thực hiện

          Quy định cụ thể trách nhiệm của Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, Bộ trưởng Bộ Tài chính, Ủy ban nhân dân các cấp; quyền và trách nhiệm của tổ chức công đoàn, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên của Mặt trận.

          4.2. Cơ quan BHXH thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành về đóng BHXH, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp.